Zo kun je zelf een pergola maken + 16 mooie voorbeelden!

Een pergola bestaat in verschillende vormen. Zo kan de pergola dienen als losse overkapping van bijvoorbeeld het terras. Maar een pergola kan ook een boog over het tuinpad zijn of een hoge rand die begroeid is met klimplanten. De enige voorwaarde: een echte pergola staat altijd vrij en vormt alleen een frame. Daar kun je vervolgens klimplanten op laten groeien of het met schaduwdoek afdekken. Je kunt zelf een pergola maken, dat is niet eens zo moeilijk. We behandelen hier alleen de houten pergola, omdat andere materialen meestal te moeilijk zijn om mee te werken. We geven eerst een beschrijving hoe je zelf een pergola kunt maken. Onder het artikel vind je 16 mooie voorbeelden van zelfgemaakte pergola’s van hout.

Stap 1: Teken de pergola

Wil je een pergola maken, dan begin je met een bouwtekening. Eerst schets je het beeld dat je voor ogen hebt. Misschien wil je een simpele pergola maken voor druiven of klimplanten, maar je kunt ook een pergola met doek zelf maken. Teken wat je wilt en bedenk ook welke afmetingen handig zouden zijn. Maak dan een duidelijke bouwtekening waarop in elk geval de belangrijkste maten van het hout aangegeven staan. Dit is een voorbeeld van een grote pergola, geschikt voor schaduwdoek.

Stap 2. Denk alvast na over schaduwdoek

Wil je een pergola met harmonicadoek zelf maken, of een pergola met schaduwdoek, dan zijn de afmetingen daar voor een deel van afhankelijk. Schaduwdoeken en harmonicadoek in standaardmaten is veel goedkoper dan wanneer het speciaal op maat gemaakt moet worden. Bekijk dus eerst welk type doek je op de pergola wilt hebben en bepaal aan de hand daarvan de afmetingen die handig zijn.

Tip: Houd rekening met de bevestigingsmethode van het schaduwdoek. Harmonicadoek heeft meestal ong. 10 cm extra nodig in de breedte. Los schaduwdoek heeft over het algemeen op elke hoek minimaal 10 cm extra nodig, vaak nog meer. Check dit goed van tevoren!

Stap 3. De stevigheid van de pergola

Een houten pergola moet natuurlijk wel stevig zijn. Je bouwt hem zodat hij heel wat jaren mee kan gaan. En dus kies je voor het juiste hout en de juiste materialen.

• Een pergola heeft minimaal 4 staanders: rechtop staande palen waar de rest van de constructie op leunt. Is de pergola breder dan 3 meter, dan kun je beter kiezen voor nog twee extra staanders in het midden. De man in de afbeelding heeft gekozen voor erg dikke palen (12×12) maar dat is niet perse nodig als de constructie niet te zwaar wordt. 6,5×6,5 cm is voldoende voor een middelgrote pergola. Het meest gebruikelijk zijn deze vurenhouten tuinpalen of grenen tuinpalen. Een andere mooie optie is het gebruik van Douglas hout, wat een mooie roodbruine tint heeft.

• De staanders van de pergola zijn met elkaar verbonden door middel van liggers. In de bovenstaande afbeelding is gekozen voor twee liggende balkjes tegen elkaar, voor een sterke constructie. De meeste mensen kiezen voor een enkele dikkere balk als ligger. Heb je vuren of grenen staanders, dan kies je voor vurenhouten liggers. Heb je gekozen voor Douglas staanders, dan kies je natuurlijk bijpassende Douglas liggers voor de verdere constructie.

• De liggers kun je op diverse manieren aan de staanders bevestigen. Je kunt bijvoorbeeld zware raveeldragers aan je staanders monteren en de liggers erin leggen. Dit zorgt voor een buitengewoon sterke constructie, wat handig is als je een grote pergola maakt. Bouw je een kleinere pergola, dan kun je de liggers ook met lange zware schroeven aan de staanders monteren.

• Vervolgens kun je het beste schuine stukken hout plaatsen tussen staander en ligger voor extra stevigheid. Zoals de bovenstaande afbeelding laat zien ondersteunen de schuine balkjes de liggers. Je kunt de schuine versteviging maken van hetzelfde hout als de liggers.

Stap 4. De fundering van de pergola

Een belangrijke vraag: hoe ga je de pergola plaatsen. De staanders moeten op een stevige manier worden vastgezet in de grond. Je kunt ze bijvoorbeeld ong. 50 cm diep ingraven in de grond. Een nadeel is dat het hout dan kan gaan rotten. Je hebt ook nog andere opties:

• Smeer de onderkant van de paal eerst in met een speciale rubberlaag zodat het hout niet gaat rotten. Dit rubber seal is wat dikker dan verf en droogt op tot een rubberen laag die het hout volledig afsluit.
• Giet de palen in snelbeton, zodat ze niet rechtstreeks in de grond staan. Het snelbeton beschermt tegen houtrot en zorgt dat de palen extra stevig staan.
• Gebruik paalhouders die je in snelbeton giet. De bovenkant van de paalhouder staat boven de grond. Vervolgens kun je de palen in de paalhouders zetten en stevig vastschroeven.

Stap 5. Het juiste hout om een pergola te maken

Een pergola maken voor druiven stelt heel andere eisen aan de bouw dan wanneer je een pergola met harmonicadoek zelf gaat maken. De pergola moet dan robuuster en groter zijn. Het hangt dus van je doel af welk hout je gebruikt. Er zijn verschillende soorten:

• Hardhout: de stevigste keus, maar ook het duurst en het moeilijkst te bewerken.
• Zachthout: met name grenen en vurenhout wordt gebruikt voor projecten in de tuin. Het hout gaat relatief lang mee (ong. 5-7 jaar onbehandeld, maar veel langer als je het regelmatig beitst of lakt).
• Douglas hout: dit is een lariks-soort die bijzonder stevig hout levert met een mooie roodachtige kleur. Het hout zal langzaam verkleuren naar grijs. Het gaat minstens 15 jaar mee als het niet behandeld wordt.

De keus voor de houtsoort hangt af van je project, maar vooral van je portemonnee en de hoeveelheid onderhoud die je eraan wilt doen in de komende jaren.

Stap 6. De juiste afwerking

In de tuin zelf een pergola maken is een flinke klus. Toch is het niet moeilijk. Een houten frame bouwen kun je zelf, hoewel het wel praktisch is als je met minimaal 3 mensen samenwerkt. Het lastigst is misschien nog wel de afwerking. Dit hangt natuurlijk af van het doel van de pergola.

• Een pergola met doek zelf maken? Dan heb je de keus tussen harmonicadoek of los schaduwdoek. Harmonicadoek kun je het best kant en klaar bestellen. Dan krijg je het inclusief ophangsysteem thuisbezorgd. Bij een los schaduwdoek kun je apart geschikt ophang-materiaal bestellen. Er zijn speciale haken, veren en schuivers voor om het doek precies goed op te hangen.

• Wil je een pergola maken voor klimplanten? Zorg dan ook voor een rasterwerk aan de zijkant zodat de planten omhoog kunnen klimmen. Je kunt ook een pergola maken voor (dak)platanen of andere vormbomen. Je kunt ervoor kiezen zelf trellis maken van dunne latjes, maar je kunt het ook kant en klaar kopen. Zoals deze mooie trellis van vurenhout of trellis van hardhout bijvoorbeeld. Je kunt ook kiezen voor een afgewerkt gaaspaneel van betongaas.

• Een ronde pergola maken is een heel stuk moeilijker dan een vierkant of een rechthoek. Je kunt wel een zeshoek of achthoek maken, maar een volledig ronde pergola zul je op maat moeten bestellen.

• Een pergola schommel maken is geen probleem zolang je frame maar stevig is. Je kunt aan de ligger een schommel hangen zodat je kind er lekker op kan schommelen. Je kunt de schommel ophangen aan schommelhaken. Er zijn verschillende schommelzitjes te vinden, van een simpel plastic zitje tot een prachtig rubberen zitje of een houten schommelzitje dat mooi past bij je pergola.

• Een pergola maken van hout kun je heel goed zelf. Heb je liever een ander materiaal, zoals aluminium? Dan kun je beter kiezen voor een maatproduct.

Tip: Wil je de bovenkant van de pergola dicht maken, bijvoorbeeld met hout of glas? Dan is het officieel geen pergola meer, maar een overkapping.

Voorbeelden van mooie pergola’s

We hebben nu beschreven hoe je zelf een pergola kunt maken. Heb je al in je hoofd hoe je dat wilt doen, dan is dat natuurlijk prima. Maar misschien vind je het ook leuk om inspiratie op te doen. Hieronder vind je een aantal mooie voorbeelden van pergola’s die je zelf kunt maken.

Heb jij ook een mooie pergola in de tuin staan? We zijn benieuwd! Laat het ons weten via de reacties!